Wat weet jij van de protesten van de boeren en de stikstofcrisis?
Het zal niemand zijn ontgaan. De boeren zijn boos vanwege plannen van ons kabinet. Het kabinet moet er in 2030 voor hebben gezorgd dat driekwart van alle Natura 2000-gebieden geen last meer hebben van teveel stikstof. Dit betekent de helft minder uitstoot van stikstof dan dat we nu doen. Op een stikstofkaart heeft het kabinet aangegeven op welke plaats de stikstof in de bodem met hoeveel procent moet worden teruggebracht. Het kabinet wil hiervoor de boeren aanpakken. Veel boeren zijn bang dat er voor hen geen plek meer is in ons land en boerenbedrijven moeten sluiten.
Natura 2000-gebieden
Die Natura 2000-gebieden zijn door Europa opgezet. De lidstaten moesten beschermde natuurgebieden aanwijzen. Nederland heeft ruim 160 gebieden aangewezen om die in stand te houden en de kwaliteit van de natuur te vergroten. Hiervoor heeft Nederland veel subsidie vanuit Europa gekregen. Alleen gooit teveel stikstof in de Natura 2000-gebieden roet in het eten. Maatregelen zijn nodig om neerslag van stikstof in die gebieden fors te reduceren.
Het kabinet zou best minder Natura 2000-gebieden willen. Maar juridisch is dat erg moeilijk. Om een gebied dat is aangewezen als Natura 2000-gebied van deze status af te krijgen, gaat niet zo makkelijk. Deze gebieden kunnen namelijk maar alleen in geval van gemaakte meetfouten bij de benoeming van het gebied tot Natura 2000-gebied of bij onhaalbare beschermingsdoelen van de lijst af. Dit laatste lijkt een reden om van de Natura 2000- status af te komen. De onhaalbare beschermingsdoelen mogen echter niet worden veroorzaakt door nalatigheid van de overheid. Het rapport van het Adviescollege Stikstofproblematiek van september 2019 brengt precies naar voren dat er sprake is van nalatigheid van de overheid. Een rechtsgrond om de Natura 2000-gebieden van de lijst af te krijgen, is er dus niet zo een-twee-drie.
We lijken dus vast te zitten aan de aangewezen Natura 2000-gebieden. Europa verleent subsidies, maar wil dan wel dat deze gebieden beschermd worden. Teveel neerslag van stikstof in Natura 2000-gebieden zorgt ervoor dat het leefgebied daar wordt aangetast.
Raad van State
In het grootste deel van de Natura 2000-gebieden zijn te hoge waarden aan stikstof. In 2015 dacht het kabinet met het Programma Aanpak Stikstof (PAS) projecten die aan de ingestelde drempelwaarde voor de uitstoot van stikstof voldeden door te kunnen laten gaan onder het voornemen om in de toekomst compenserende maatregelen te treffen. Maar de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft het PAS in mei 2019 van tafel geveegd. Voor wie het interesseert de redenen voor die uitspraak: in de PAS werd geen rekening gehouden met de cumulatieve effecten van stikstofproducerende activiteiten en de compenserende maatregelen werden niet uitgevoerd. Door deze uitspraak kwamen bouwprojecten stil te liggen.
Stikstofcrisis
Stikstofcrisis? Ja, we zorgen in Nederland voor teveel stikstof. Stikstof in de lucht is weliswaar goed en zelfs noodzakelijk. Maar teveel ergens van, is meestal niet goed. Zo ook met stikstof. De planten hebben stikstof uit de lucht nodig als een soort mest om goed te groeien. Maar met teveel stikstof overwoekeren de hardst groeiende planten zoals brandnetels, braamstruiken en grassen de traag groeiende planten. En niet onbelangrijk, door stikstof verzuurt de bodem. Dat heeft negatieve gevolgen voor kalk in de bodem. Een groot probleem voor bijvoorbeeld vogels. Simpel gezegd: die hebben kalk nodig voor hun eierschalen en botjes. Op niet door kalk geharde eieren kunnen ze niet broeden. En door te weinig kalk in de botjes, kunnen ze niet blijven staan. Ook slakken hebben kalk nodig om hun huisjes te maken. Als bloeiende kruiden het onderspit delven gaan insecten die daarvan leven dood en ook vogels die minder insecten te eten hebben. Teveel stikstof is niet goed voor de balans in de natuur en de voedselketen. Een probleem in de voedselketen heeft gevolgen voor allerlei dieren in de keten.
Innovaties en subsidie
Boeren hebben echter niet stilgezeten ter bescherming van de natuur. Boeren hebben geïnvesteerd in stalsystemen voor minder uitstoot van gassen. Ook doen boeren via subsidieprojecten onderzoek naar innovaties voor emissiereductie en dierenwelzijn. RVO beoordeelt deze projecten en bepaalt in hoeverre het project de drempel aan emissiereductie zal halen en opgevoerde kosten wel of niet subsidiabel zijn.
De specialisten bij facily LAW adviseren en procederen in dit soort zaken over subsidierecht. Heb jij onze juridische hulp nodig in een lastige materie maar belangrijk thema voor emissiereductie? Of loop je vast in een subsidieaanvraag? Neem contact met ons op, wij helpen je graag!